Ο καρκίνος του θυρεοειδούς αποτελεί περίπου το 1.5% όλων των καρκίνων. Είναι, όμως, ο συχνότερος καρκίνος των ενδοκρινών αδένων ( 90% ) και προσβάλλει συχνότερα τις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες. Αν διαγνωστεί εγκαίρως, έχει εξαιρετική πρόγνωση (πενταετής επιβίωση : 97 – 99%).
Πώς γίνεται η διάγνωση του καρκίνου;
Ο καρκίνος, συνήθως, βρίσκεται σε όζους του θυρεοειδούς, οι οποίοι παρουσιάζουν ύποπτα για κακοήθεια χαρακτηριστικά στο υπερηχογράφημα. Παράλληλα, μικροσκοπικές εστίες καρκίνου μπορεί να ανευρεθούν εντός του θυρεοειδούς αδένα ανεξάρτητα της παρουσίας όζων. Ακολουθεί αξιολόγηση της συνολικής εικόνας του ασθενούς από τον Ενδοκρινολόγο (φύλο, ηλικία, προδιαθεσικοί παράγοντες) και διενεργείται παρακέντηση (FNA) της ύποπτης περιοχής με την καθοδήγηση υπερήχων.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του θυρεοειδούς;
- Ιστορικό έκθεσης σε υψηλές δόσεις ραδιενέργειας (πχ πυρηνικό ατύχημα Chernobyl)
- Ιστορικό ακτινοθεραπείας στην περιοχή της κεφαλής και του τραχήλου (ιδίως, κατά την παιδική ηλικία)
- Θετικό οικογενειακό ιστορικό για καρκίνο θυρεοειδούς
- Ηλικία > 40 ετών
Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιος γνωστός παράγοντας κινδύνου. Για το λόγο αυτό, χρειάζεται πολύ καλή γνώση όσον αφορά στην αξιολόγηση των όζων του θυρεοειδούς προκειμένου να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν εγκαίρως τα κακοήθη νεοπλάσματα.
Πότε γίνεται χειρουργείο;
Αν το αποτέλεσμα της κυτταρολογικής εξέτασης της παρακέντησης είναι συμβατό με κακοήθεια ή αν υπάρχει ισχυρή υποψία – ακόμα και αν δεν βρεθούν καρκινικά κύτταρα στην κυτταρολογική εξέταση-, ο Ενδοκρινολόγος συστήνει ολική θυρεοειδεκτομή δηλαδή χειρουργική εξαίρεση ολόκληρου του αδένα. Συνήθως, προηγείται λεπτομερής υπερηχογραφικός έλεγχος για τον έλεγχο των λεμφαδένων της περιοχής του τραχήλου και της πιθανής προσβολής τους από τον καρκίνο. Η επέμβαση οφείλει να γίνεται από εξειδικευμένο και έμπειρο χειρουργό ενδοκρινών αδένων για την ελαχιστοποίηση των μετεγχειρητικών επιπλοκών (τραυματισμός παλίνδρομου λαρυγγικού νεύρου, μόνιμη υπασβεστιαιμία κ.α.)
Ποιοί είναι οι τύποι καρκίνου του θυρεοειδούς;
- ΘΗΛΩΔΕΣ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ
Αποτελεί τον συχνότερο τύπο καρκίνου στο θυρεοειδή αδένα (70 – 80% των καρκίνων θυρεοειδούς). Εμφανίζεται με διπλάσια συχνότητα στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες. Μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία συχνότερα όμως, μεταξύ 30 – 50 ετών. Τυπικά, αναπτύσσεται πολύ αργά και μπορεί να υπάρχει για πολλά χρόνια χωρίς κανένα σύμπτωμα. Δίνει αρκετά συχνά μεταστάσεις στους λεμφαδένες του τραχήλου, ιδίως στα παιδιά. Παρ’ όλα αυτά έχει πολύ καλή πρόγνωση ακόμα και επί παρουσίας λεμφαδενικών μεταστάσεων.Σπάνια μεθίσταται στους πνεύμονες, τα οστά ή τον εγκέφαλο.
- ΘΥΛΑΚΙΩΔΕΣ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ
Αποτελεί το δεύτερο συχνότερο τύπο καρκίνου του θυρεοειδούς (10-15% των περιπτώσεων). Σπάνια κάνει μεταστάσεις στους λεμφαδένες του τραχήλου αλλά, μπορεί να κάνει μετάσταση στους πνεύμονες ή τα οστά. Είναι πιο συχνός στις γυναίκες (3:1) και η μέση ηλικία εμφάνισης είναι τα 50 έτη. Αν η διάγνωση γίνει νωρίς και ο καρκίνος είναι περιορισμένος στον θυρεοειδή τότε η πιθανότητα ίασης είναι σχεδόν 95%.
- ΜΥΕΛΟΕΙΔΕΣ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ
Είναι ένας σχετικά σπάνιος τύπος καρκίνου του θυρεοειδούς (περίπου 2%). Σχεδόν το 25% των περιπτώσεων έχει οικογενή χαρακτήρα και μπορεί να συνυπάρχει και με άλλους ενδοκρινικούς όγκους. Έχει καλή πρόγνωση αν διαγνωστεί σε αρχικό στάδιο (90% δεκαετής επιβίωση), η οποία όμως μειώνεται αν έχουμε επέκταση στους λεμφαδένες του τραχήλου ή απομακρυσμένες μεταστάσεις.
- ΑΝΑΠΛΑΣΤΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ
Πρόκειται για τον πιο σπάνιο (<2% των περιπτώσεων) και πιο επιθετικό τύπο θυρεοειδικού καρκίνου. Είναι πιο συχνό σε μεγάλες ηλικίες, άνω των 65 ετών και σε άνδρες. Προκαλεί διήθηση των γειτονικών δομών, καθιστώντας συμπτώματα όπως δύσπνοια, δυσφαγία και βραχνάδα πολύ συχνά. Παρουσιάζει επιπλέον πολύ νωρίς απομακρυσμένες μεταστάσεις σε όργανα όπως οι πνεύμονες και το ήπαρ. Η επιβίωση μετά από την προσβολή αυτού του τύπου καρκίνου του θυρεοειδούς είναι εξαιρετικά σπάνια, καθώς αναφέρεται μέση επιβίωση μετά τη διάγνωση 4 μηνών.
Ποια είναι η θεραπεία του καρκίνου του θυρεοειδούς;
Η θεραπεία διαφέρει ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου και το αν έχει επεκταθεί εκτός του θυρεοειδούς. Η χειρουργική αντιμετώπιση του θηλώδους και του θυλακιώδους καρκίνου περιλαμβάνει την χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς (ολική θυρεοειδεκτομή) και των λεμφαδένων (αν υπάρχουν μεταστάσεις).
Μετά την θυρεοειδεκτομή οι περισσότεροι ασθενείς θα υποβληθούν σε αγωγή με ραδιενεργό ιώδιο (131-I) με σκοπό την καταστροφή του θυρεοειδικού υπολείμματος.
Τι είναι η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο 131- Ι ;
Ο θυρεοειδής χρησιμοποιεί ιώδιο για την λειτουργία του. Τα κύτταρα του θυρεοειδούς και οι περισσότεροι διαφοροποιημένοι καρκίνοι θυρεοειδούς έχουν ειδικούς υποδοχείς μέσω των οποίων προσλαμβάνεται το ιώδιο. Χορηγώντας, λοιπόν, στον ασθενή ραδιενεργό ιώδιο (131 –Ι) μετά τη θυρεοειδεκτομή, επιτυγχάνουμε την καταστροφή πιθανού θυρεοειδικού υπολείμματος αλλά και καρκινικών κυττάρων ακόμα και αν πρόκειται για απομακρυσμένες μεταστάσεις.Η θεραπεία αυτή μπορεί κάποιες φορές να χρειαστεί επανάληψη αν υπάρχουν σημάδια υποτροπής του καρκίνου.
Ποια είναι η πρόγνωση του καρκίνου του θυρεοειδούς;
Η πρόγνωση του διαφοροποιημένου καρκίνου θυρεοειδούς είναι άριστη ειδικά στους ασθενείς που είναι νεότεροι (< 45 ετών) και με μικρού μεγέθους όγκους που περιορίζονται εντός του θυρεοειδούς (δεκαετής επιβίωση 100%).
Για τους μεγαλύτερους σε ηλικία ασθενείς (>45 ετών) ή αυτούς με μεγαλύτερου μεγέθους ή πιο επιθετικού τύπου όγκους η πρόγνωση παραμένει πολύ καλή αλλά ο κίνδυνος υποτροπής του καρκίνου είναι υψηλότερος.
Σε ασθενείς με προχωρημένο στάδιο καρκίνου η πρόγνωση είναι πτωχότερη.
Γι’ αυτό, η έγκαιρη ανίχνευση όζων στο θυρεοειδή και η κατάλληλη αντιμετώπιση από τον Ενδοκρινολόγο είναι το βασικότερο μέτρο έγκαιρης διάγνωσης και εξασφάλισης καλύτερων αποτελεσμάτων της θεραπείας από τον καρκίνο του θυρεοειδούς αδένα.
Πώς παρακολουθούνται οι ασθενείς με καρκίνο θυρεοειδούς;
Μετά την ολική θυρεοειδεκτομή και τη χορήγηση του ραδιενεργού ιωδίου, ο θεράπων γιατρός (Ενδοκρινολόγος) χορηγεί αγωγή υποκατάστασης των θυρεοειδικών ορμονών (θυροξίνη) στην κατάλληλη δοσολογία. Ο ασθενής παρακολουθείται ανά εξάμηνο με κλινική εξέταση, ορμονικούς ελέγχους και υπερηχογράφημα τραχήλου. Με βάση τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες απαιτείται σε τακτά χρονικά διαστήματα ειδικότερος έλεγχος για πιθανή υποτροπή της νόσου.
Η τακτική παρακολούθηση από τον ειδικό στον καρκίνο του θυρεοειδούς Ενδοκρινολόγο εξασφαλίζει στον ασθενή τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις για καλύτερη επιβίωση.
